Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Μεταφραστικές συναντήσεις κατά την αρχαιότητα (Μέρος Α') Ημερομηνία:
4/2/2025, 12:24 - Εμφανίσεις: 37
Ένα ξεχωριστό και αναμφίβολα σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας του πολιτισμού αποτελούν οι μεταφραστικές συναντήσεις διαφόρων γλωσσών κατά την αρχαιότητα, στο πλαίσιο της επικοινωνίας μεταξύ αλλογλώσσων.
Ειδικότερα όσον αφορά την ελληνική αρχαιότητα, τα ζητήματα που ετίθεντο από τις επαφές με αλλογλώσσους αντιμετωπίστηκαν εν πρώτοις –κατά τους Πρώιμους Ιστορικούς Χρόνους, την Αρχαϊκή και την Κλασική Περίοδο– μέσω της προφορικής μετάφρασης.
Μάλιστα, ο Ηρόδοτος μάς πληροφορεί για την ύπαρξη ερμηνέων (διερμηνέων, ερμηνευτών).
Η προφορική μετάφραση κατέστη περισσότερο αναγκαία όταν έλαβαν χώρα οι Περσικοί Πόλεμοι, η εκστρατεία των Μυρίων (ελλήνων μισθοφόρων που ακολούθησαν τον Κύρο το 401 π.Χ.) και οι κατακτητικοί πόλεμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Όμως, ουσιαστική μεταβολή στο μεταφραστικό πεδίο επήλθε με την έλευση της Ελληνιστικής Εποχής (δηλαδή, από τον 3ο αιώνα π.Χ.), όταν άρχισε να αναπτύσσεται η γραπτή μετάφραση.
Κύριο χαρακτηριστικό της μεταφραστικής πρακτικής στους αιώνες που ακολούθησαν, ακριβέστερα στη χιλιετία από το 300 π.Χ.
έως το 700 μ.Χ., υπήρξε η σταδιακή και εντέλει ριζική αλλαγή του ύφους της μετάφρασης.
Το κλασικό ιδεώδες της ελεύθερης λογοτεχνικής μετάφρασης, το παλαιό ιδανικό του περίφημου Κικέρωνος για το μεταφραστή λογοτεχνικών κειμένων που εργάζεται ως ρήτωρ (ut orator), αντικαταστάθηκε βαθμιαία από την περιφρονημένη αρχικά αντίληψη περί πιστής μετάφρασης, που έμελλε να επικρατήσει κατά την ύστερη αρχαιότητα.
Καθοριστικός παράγοντας για τη μετάβαση αυτήν υπήρξε η σύνδεση της μεταφραστικής εργασίας με τα βιβλικά κείμενα και ακολούθως με τα κείμενα της χριστιανικής θεολογίας.
Πιο αναλυτικά, γνωρίζουμε ότι ένας διόλου ευκαταφρόνητος αριθμός μεταφράσεων από και προς την ελληνική πραγματοποιήθηκε στους προ των Ελληνιστικών Χρόνων αιώνες.
Ωστόσο, το μεταφραστικό έργο αφορούσε ως επί το πλείστον το χώρο της διπλωματίας και του εμπορίου, και όχι τη λογοτεχνική δημιουργία.
Μόνο από τον 3ο αιώνα π.Χ.
υφίστανται σαφείς μαρτυρίες για τη μετάφραση στα ελληνικά...