Η ελληνική γλώσσα στο διάβα του χρόνου: Οι επαφές της ελληνικής με τη λατινική γλώσσα (Μέρος Θ') Ημερομηνία:
17/9/2024, 09:48 - Εμφανίσεις: 74
Ολοκληρώνοντας την αναφορά μας στο ζήτημα των επαφών ανάμεσα στην ελληνική και τη λατινική γλώσσα, κρίνεται σκόπιμο να εστιάσουμε ειδικότερα την προσοχή μας στις σωζόμενες μεταφράσεις από τα λατινικά στα ελληνικά.
Τα κείμενα αυτά, που προέκυψαν ως απόρροια αφενός της παράλληλης χρήσης των δύο κυρίαρχων γλωσσών στον ελληνορωμαϊκό κόσμο και αφετέρου των εκάστοτε διοικητικών αναγκών, έκαναν την εμφάνισή τους κυρίως από τις αρχές του 2ου αιώνα π.Χ., πολλαπλασιάστηκαν δε με την πάροδο του χρόνου.
Αυτοκρατορικές επιστολές και αποκρίσεις, επιστολές αξιωματούχων, νόμοι και διατάγματα, οδοδείκτες, προπάντων δε πανηγυρικοί, όπως τα Res Gestae (Πεπραγμένα), αποτελούσαν τα συνηθέστερα είδη των μεταφρασμένων κειμένων.
Σύνηθες είναι το φαινόμενο να έχει χαθεί το λατινικό πρωτότυπο και να επιζεί μόνο η ελληνική εκδοχή αυτού, είτε σε λίθο ως επί το πλείστον είτε σε πάπυρο.
Τα εν λόγω ελληνικά κείμενα άλλοτε είχαν επίσημο χαρακτήρα –όταν χαρακτηρίζονταν ρητά ως «μεταφράσεις» – και άλλοτε ανεπίσημο – όταν καθίστατο σαφές από κάποιο προσωπικό σχόλιο εκείνου που συνέτασσε το κείμενο ότι η μετάφραση από τα λατινικά είχε γίνει σύμφωνα με τις δυνατότητές του.
Εξ όσων γνωρίζουμε, τα κείμενα που προορίζονταν για τον καθαυτό ελληνόφωνο κόσμο μεταφράζονταν κατά κανόνα στη Ρώμη, ενώ εκείνα που αφορούσαν τις υπόλοιπες περιοχές αποστέλλονταν στη λατινική γλώσσα και μεταφράζονταν από τις αρμόδιες υπηρεσίες των τοπικών κυβερνήσεων.
Ως προς το ζήτημα της ταυτότητας των μεταφραστών, αυτό που μπορούμε απλώς να υποθέσουμε με σχετική ασφάλεια είναι ότι εκείνοι που διεκπεραίωναν κατ’ αρχήν τη διαδικασία της μετάφρασης στη Ρώμη αλλά και στις επαρχίες, τόσο πριν όσο και έπειτα από την εγκαθίδρυση αυτοκρατορικού καθεστώτος, ήταν ελληνόφωνοι διανοούμενοι που κατείχαν τη διπλωματική παράδοση του ελληνιστικού κόσμου και επέβλεπαν το έργο επίσης ελληνόφωνων γραφέων.
Δεν αποκλείεται βεβαίως η συμμετοχή δίγλωσσων Ρωμαίων στο όλο μεταφραστικό έργο, υπόθεση που θα μπορούσε να ερμηνεύσει και κάποιες αδυναμίες αναφορικά με την απ...